Temat: Jak kształcić świadomość obywateli w oparciu o elementy programu „Cornel
Communities”
Opracowały: Maria Węglowska-Wojt
Renata Kowalczyk
Idalia Gałczyńska-Matuch
Białobrzegi, 2001
Uczestnicy: nauczyciele
Cel główny: zapoznanie nauczycieli z elementami Programu „Społeczność Cornel”
Poziom umiejętności: nauczyciel po warsztatach potrafi
· poprowadzić ćwiczenia budujące więzi i zaufanie w grupie
· budować społeczność na poziomie klasy
· określić zasady dobrej działalności społeczności szkolnej
· wykorzystać metodę projektu edukacyjnego do kształcenia postaw obywatelskich
młodzieży
Metody pracy: zajęcia warsztatowe – praca w grupie, dyskusja, wykład, metody:
„Puzzle”, tekstu przewodniego, analizy pola sił, kuli śnieżnej
Materiały: teksty „Pedagogika wyzwolona”, „Budowanie społeczności: Bycie
człowiekiem”, „Wysłuchanie każdego głosu: Bycie Polakiem”, arkusze papieru,
mazaki, folie, rozsypanka z elementami projektu edukacyjnego, „cenki”
Przebieg zajęć: warsztaty przewidziane są w trzech modułach:
· I moduł „Możemy się poznać”
· II moduł „Jak działa społeczność szkolna”
· III moduł „Poznajemy metodę projektu edukacyjnego”
Przykładowe warsztaty do modułu I-ego:
„Możemy się poznać”
Ćwiczenie 1
Prowadzący dzieli uczestników na grupy. Każda grupa zapoznaje się z tekstem nt.
„Pedagogiki wyzwolonej”, „Budowanie Społeczności: Bycie człowiekiem”.
Dyskusja w grupach. Uczestnicy na plakatach wypisują najważniejsze elementy
Programu „Społeczność Cornel”. Porównanie plakatów. Dyskusja
Ćwiczenie 2
Każda grupa uczestników ma przygotować przykłady zabaw, które pozwolą uczniowi
przedstawić siebie na forum grupy (minimum 3). Lider prezentują propozycje
grupy. Dyskusja. Prowadzący podaje inne przykłady zabaw do wykorzystania
Ćwiczenie 3
Poprowadzenie jednej z zaproponowanych przez uczestników zabawy. Zabawę wybiera
prowadzący.
Po zabawie uczestnicy siadają w kręgu. Rozmowa – „Co czuli w czasie zabawy?”.
Prowadzący po wysłuchaniu dyskusji, zwraca uwagę na dobrowolność ucznia
uczestnictwa w zabawie
Ćwiczenie 4
Uczestnicy w tych samych grupach, wybierają jedną z zaproponowanych przez siebie
zabaw. Na plakatach wypisują pozytywne i negatywne skutki jakie ta zabawa może
spowodować w grupie uczniów.
Prezentacja plakatów. Dyskusja.
Prowadzący (ewentualnie) kieruje uwagę uczestników na inne skutki negatywne nie
wymienione przez uczestników
Ćwiczenie 5
Zmiana składu grupy.
Uczestnicy w grupach dyskutują nt. „Dlaczego uczniowie powinni wzajemnie
poznawać siebie?”.
Po dyskusji grupy opracowują plakat nt. „Jakie efekty wychowawczo-dydaktyczne
może uzyskać nauczyciel, jeżeli grupa z którą pracuje dużo wie o sobie?”.
Porównanie plakatów. Dyskusja
Ćwiczenie 6
Podsumowanie warsztatu. Prowadzący wywiesza plakat ze stwierdzeniami:
Chcąc wspólnie działać powinniśmy siebie poznać
Zgadzam się z tym
Nie zgadzam się z tym
Każdy uczestnik dostaje jeden głos w postaci „cenki”,
którą przykleja w wybranej kolumnie. Prowadzący zlicza głosy w każdej kolumnie i
dokonuje podsumowania warsztatu
Przykładowe warsztaty do modułu II-ego:
„Jak działa społeczność szkolna”
Ćwiczenie 1
Prowadzący proponuje uczestnikom (siedzącym w kręgu) dyskusję nt. „Obszary
aktywności szkolnej”. W trakcie dyskusji prowadzący, w oparciu o głosy
uczestników, wypełnia powieszony na ścianie plakat:
OBSZARY AKTYWNOŚCI SPOŁECZNOŚCI SZKOLNEJ
Ćwiczenie 2
Prowadzący dzieli uczestników na grupy (w zależności od ilości wymienionych
obszarów). Każda grupa dostaje od prowadzącego jeden z wymienionych na plakacie
obszarów.
Dyskusja i odpowiadają na pytania:
· jak ten obszar jest realizowany w ich szkole?
· dlaczego jest tak realizowany?
· jak może być realizowany lepiej?
Odpowiedzi na te pytania są zapisywane na arkuszach papieru. Prezentacja prac
grup. Dyskusja
Ćwiczenie 3
Praca w tej samej grupie. Uczestnicy analizują jedną wybraną odpowiedź
odpowiedzi na pytanie „Jak może być realizowany lepiej?”. Wykorzystują metodę
analizy pola sił
Siły napędowe
Siły hamujące
-
-
-
-
-
-
Działania wzmacniające siły napędowe
Działania osłabiające siły hamujące
-
-
-
-
-
-
Prezentacja wyników prac grup. Dyskusja
Ćwiczenie 4
OBSZAR
Uczestnicy w grupach wyszukują sojuszników, którzy pomogą im lepiej (właściwiej)
realizować wybrany na początku warsztatów obszar aktywności społeczności
szkolnej.
Przykładowe warsztaty do modułu III-ego:
„Pracujemy metodą projektu edukacyjnego”
Ćwiczenie 1
Praca w grupach z tekstem: „Wysłuchanie każdego głosu: Bycie Polakiem”. Każda
grupa przygotowuje plakat: „Co to znaczy być nowoczesnym Polakiem?”
Liderzy odczytują plakaty. Dyskusja.
Prowadzący kontroluje stopień emocji uczestników i podsumowuje dyskusję
stwierdzeniem: Polak nowoczesny powinien być świadomy swoich praw, obowiązków i
zagrożeń cywilizacyjnych
Ćwiczenie 2
Praca metodą kuli śnieżnej.
Dobranie się w pary. Dyskusja (2-3 minut) na temat „Od którego momentu należy
zacząć kształcić u dzieci świadomość obywatelską?”.
Dobranie się czwórkami (dyskusja 2 minuty).
Dobranie się ósemkami (dyskusja 2 minuty).
Po skończonej dyskusji prowadzący uzgadnia z całą grupą odpowiedź na postawione
wcześniej pytanie. Zapisuje je na arkuszu papieru i wywiesza w widocznym miejscu
Ćwiczenie 3
Praca w grupach. Wypracowanie plakatów na temat: „Jakie oddziaływania należy
podejmować w szkole, aby kształcić świadomych obywateli” (można wykorzystać
plakat z modułu II-giego, ćwiczenie 4).
Prezentacja. Omówienie. Dyskusja (ewentualnie prowadzący mówi o możliwości
wykorzystania projektu edukacyjnego)
Ćwiczenie 4
Praca w grupach metodą „Puzzle”. Zapoznanie uczestników z etapami projektów
edukacyjnych
Ćwiczenie 5
Uczestnicy pracują w grupach (dobrze, gdyby to były grupy z tej samej szkoły).
Opracowują propozycję projektu edukacyjnego do realizacji w ich szkole, w ramach
obszarów wskazanych w II-gim module zajęć. Celem projektu ma być kształcenie
świadomości obywatelskiej u uczniów.
Prezentacja i omówienie projektów. Dyskusja.
Prowadzący podsumowuje 3 moduły. Dziękuje za udział w zajęciach warsztatowych